Zakonom o regionalnom razvoju predviđeno je da se Nacionalni plan usvoji na period od 10 godina. Priprema ga Ministarstvo regionalnog razvoja i lokalne samouprave, u skladu sa Uredbom o strukturi, metodologiji izrade, načinu usklađivanja razvojnih dokumenata, načinu sprovođenja javne rasprave, kao i načinu i rokovima izlaganja na javni uvid razvojnih dokumenata regionalnog razvoja.
Zadaci Nacionalnog plana postavljeni su na sledeći način:
- Da definiše strateške ciljeve regionalnog razvoja zemlje;
- Da pruži realističan plan za ostvarenje ovih ciljeva kroz identifikaciju najvažnijih prioritetnih pravaca regionalnog razvoja i postavi institucionalni okvir za implementaciju Nacionalnog plana;
- Da postavi odrednice i merljive pokazatelje za formulisanje i primenu sektorskih politika koje ostvaruju efekte na regionalnom nivou i da postavi osnove za koordinaciju politike regionalnog razvoja sa drugim politikama (regionalnim, nacionalnim, EU);
- Da obezbedi okvir za planske i programske dokumente na drugim teritorijalnim nivoima;
- Da obezbedi harmonizaciju politike regionalnog razvoja i politike prostornog planiranja u cilju postizanja ravnomernog teritorijalnog razvoja;
- Da uključi sve zainteresovane strane u realizaciju politika definisanih u Nacionalnom planu.
Operativni zadaci Nacionalnog plana mogu da se definišu na sledeći način:
- Da pruži procenu postojeće ekonomske, društvene, ekološke situacije u Srbiji sa stanovišta nedostataka u razvoju u odnosu na EU, kao i sa stanovišta dispariteta izmeĎu različitih geografskih oblasti u zemlji;
- Da formuliše strateške i operativne ciljeve;
- Da utvrdi ključne razvojne/investicione prioritete na nacionalnom nivou, koji su potrebni za efikasno ostvarenje ovih strateških i operativnih ciljeva;
- Da definiše doslednu matricu razvojnih/investicionih prioriteta koji odgovaraju finansijskim mogućnostima zemlje.
Na osnovu ovih zadataka, a u skladu sa Uredbom, sadržaj Nacionalnog plana u glavnim crtama, zasnovan na svim dostupnim potkrepljenim podacima i naročito uzimajući u obzir analizu postojećih strategija, planova i programa, definisan je na sledeći način:
1) Analiza stanja, a u okviru nje sledeće analize:
- Komparativna analiza socio-ekonomskog razvoja definisanih regiona;
- Populaciona i demografska situacija;
- Ekonomski razvoj i kohezija;
- Društveni razvoj i kohezija;
- Teritorijalni razvoj i kohezija;
- Opis i analiza faktora koji određuju stopu rasta, zaposlenost i konkurentski kapacitet;
- Životna sredina;
- Procena kapaciteta za iskorišćenje fondova raspodeljenih na različitim administrativnim teritorijalnim nivoima;
- SWOT analiza;
2) Vizija, strateški ciljevi i prioriteti regionalnog razvoja, uključujući:
- Koncept nacionalnog teritorijalnog razvoja;
- Viziju regionalnog razvoja;
- Strateške ciljeve regionalnog razvoja;
- Prioritete regionalnog razvoja;
3) Instrumenti i mere za implementaciju prioriteta regionalnog razvoja, kojima se definišu ekonomski i finansijski mehanizmi i instrumenti regionalnog razvoja;
4) Institucionalna i organizaciona infrastruktura za implementaciju Nacionalnog plana, koja sadrži:
- Sistemsko uređenje za realizaciju Nacionalnog plana regionalnog razvoja;
- Institucionalno i organizaciono uređenje za regionalni razvoj;
5) Finansijski mehanizmi i podsticaji za realizaciju Nacionalnog plana
6) Mehanizmi za praćenje i evaluaciju implementacije Nacionalnog plana regionalnog razvoja
7) Smernice za Akcioni plan kojima se definišu mere i aktivnosti, sa rokovima, zadacima, organima i organizacijama nadležnim za sprovođenje Nacionalnog plana.
U operativnom smislu, Nacionalni plan ima sledeće zadatke:
- Da pruži procenu postojeće ekonomske, društvene i ekološke situacije u Srbiji sa stanovišta nedostataka u razvoju u odnosu na EU, kao i sa stanovišta dispariteta između različitih geografskih oblasti u zemlji;
- Da formuliše strateške i operativne ciljeve;
- Da utvrdi ključne razvojne/investicione prioritete na nacionalnom nivou, koji su potrebni za efikasno ostvarenje navedenih ciljeva;
- Da kreira doslednu matricu razvojnih/investicionih prioriteta koji odgovaraju finansijskim mogućnostima zemlje.
Stoga se, u ovom operativnom smislu, Nacionalni plan sastoji od iz dva dela: nacionalnog/sektorskog dela i regionalnog dela.